“Nebim V3 Enflasyon Muhasebesi ile enflasyon değerlemelerinizi mevzuata uygun ve pratik bir şekilde gerçekleştirin.”
Enflasyon Muhasebesi Nedir
Fiyat artışlarından dolayı işletme bilançosundaki değerlerin gerçek durumu yansıtmaması nedeni ile enflasyonist dönemlerde yaşanan artışların bilanço ve mali tablolarda düzeltmesi işlemine Enflasyon Muhasebesi denir. Vergi kanunları açısından son üç dönemdeki enflasyonun %100 den fazla olması ve içinde bulunulan dönemin %10 dan fazla olması durumunda enflasyon muhasebesi uygulayabilirsiniz. En son 2004 yılında uygulanan enflasyon muhasebesi 2021 yılında şartların yeniden oluşması nedeni ile gündeme gelmiştir. VUK Geçici 33'üncü madde ile uygulama 31.12.2023 tarihine ertelenmiştir. 2023 bilançosuna enflasyon düzeltmesi yaparak, 2024 yılı bilançosunu düzeltilmiş kayıtlar ile açabilirsiniz.
Kimler Enflasyon Muhasebesine Tabidir
Bilanço usulüne göre defter tutan kolektif, adi komandit ve adi şirketler de dâhil olmak üzere gelir ve kurumlar vergisi ödemekle yükümlü tüm şirketler, tüzel kişilikler ve işletmeler enflasyon muhasebesi uygulamasına tabidir. 2023 yılında kurulan şirketler de taslak tebliğe göre enflasyon muhasebesini uygulamakla yükümlüdürler.
Hangi Değerler Enflasyon Düzeltmesine Tabidir
2023 ve sonraki dönemlerde bilançoda dönem sonu bakiyesi olan ve parasal olmayan kıymet olarak tarif edilen bilanço kalemleri enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır.
- Parasal Olmayan Kalemlere örnek;
- Hammaddeler, mamuller, ticari mallar gibi stok kalemleri
- Bina, arsa, makine ve teçhizat gibi sabit kıymetler ve bunların birikmiş amortismanları
- Gelecek yıllara ait giderler ve gelirler
- Parasal kıymet olmayan avanslar
- Sermaye gibi özkaynak hesapları
Enflasyon Düzeltmesinin Kar/Zarara Etkisi Nedir
- 2023 yılı bilançosuna uygulanacak enflasyon muhasebesi farkları 2023 gelir/gider tablosuna etki etmez. Bu yıl oluşan kâr zararlar geçmiş yıl kâr zarar hesabına aktarılır.
- Stoklarda 2023 yılında uygulanan enflasyon farkları sonucu oluşacak yeni maliyet değeri üzerinden 2024 satılan malın maliyetleri hesaplanır dolayısı ile stok değer değişiminin kâr zarara etkisi vardır.
- Sabit kıymetlerdeki 2023 yılına değer artışları 2024 ve sonraki faydalı ömründe amortisman ayrılarak giderleştirilir. Dolayısı ile bu işlem dönem kâr zarar tablosunu etkiler.
- Enflasyon muhasebesi uygulanmış sabit kıymet satışlarına da bu artışın etkisi olacağından sabit kıymet satışı ile sonraki dönemlerde kâr zarara etkisi olacaktır.
- Ayrıca 2023 de hesaplanan enflasyon farkları nedeni ile oluşan geçmiş yıl karlarının işletmeden çekilmesi gibi nedenlerle vergi yükümlülüğü doğurabilir.
Enflasyon Düzeltmesi İşlemleri Nasıl Yapılır
- Bilanço hesaplarının parasal kıymet olup olmadığı belirlenip hesap planında tanımlanması yapılır, ilgili hesaplar için enflasyon muhasebesi fark kayıtlarının tanımlanması yapılır.
- 2023 defter değerlerinin bulunarak düzeltmeye esas tutarlar ve düzeltmeye esas tarihleri belirlenir ve Nebim V3 Enflasyon düzeltme uygulamasına bu değerlerin tarihleri tanımlanır.
- Dönem sonu enflasyon muhasebe işlemleri Nebim V3 uygulamasında tamamlanır ve enflasyon muhasebesi kayıtları oluşturulur.
- Dönem sonu oluşan enflasyon fark hesabı geçmiş yıl kâr zarar kaydı atılır ve bilanço kapatılır.
- 2023 yılında bu hazırlıkların başlaması ile birlikte kurumlar ve gelir beyannamelerinin hazırlanmasına kadar işlemler tamamlanır.
- 2024 yılı ve şartların oluşması durumunda takip eden yıllarda geçici vergi dönemleri ve dönem sonu bilançolarında enflasyon düzeltmeleri yapılmaya devam edilir.
Düzeltmeye Esas Veriler Nasıl Hesaplanır
- Dönem sonu bakiyesi olan hesaplar için düzeltmeye esas tarih ve tutarlar hazırlanır
- Yurt içi ÜFE değerlerinin tanımlanması, Nebim V3 uygulaması 2004 yılından itibaren tanımlanır.
- Düzeltmeye esas tarih ile enflasyon muhasebesinin uygulanacağı dönem arasındaki düzeltme katsayısı program tarafından otomatik oluşturulur ve enflasyon muhasebesi fişleri oluşturulur.
Stoklar için Enflasyon Muhasebesi Nasıl Uygulanır
- Nebim V3 üzerinde maliyet hesaplaması yapan firmalarda dönem sonu envanter tablosu üzerinden stoklar için enflasyon muhasebesi hesaplanabilecek ve dönem sonu değerleri arttırılabilecektir.
- Stokların enflasyon değerlemesinde 2023 sonu itibari ile iki yöntem kullanılabilecektir
- Basit ortama yöntem ile düzeltmeye esas tarihin bulunması
- Hareketli Ortalama yöntem (2024 yılından itibaren kullanılacaktır)
- Stoklar için düzenlemeye esas tarih ve katsayısı bulunduktan sonra bir wizard ile dönem sonu stok değerleri hesaplanacaktır.
- Bulunan değerler 2024 yılı açılış değeri olur.
- Ayrıca artış tutarları ilgili stokların muhasebe hesaplarına enflasyon farkı fişi olarak işlenir.
Sabit Kıymetlerde Enflasyon Muhasebesi Nasıl Uygulanır
- Sabit kıymet kartlarının alım tarihleri, alım değerleri ve birikmiş amortismanları üzerinden enflasyon muhasebesi farkları otomatik olarak hesaplanır.
- Sabit kıymetlerde yeniden değerleme yapmış firmalarda en son yapılan yeniden değerleme tarihinden Aralık 2023’ e hesaplanan endex değerleri üzerinden enflasyon muhasebesi katsayıları hesaplanır ve enflasyon muhasebesi farkları muhasebeleştirilir, burada oluşan farklar ise ek maliyet olarak sabit kıymet kartlarına yansıtılarak gelecek yıllarda amortisman ayrılması sağlanır.
- Yeniden değerleme yapmayan firmalarda ise sabit kıymet kartının alım tarihinden hesaplanacak endex ve katsayılar ile sabit kıymetler ve birikmiş amortismanları enflasyon muhasebesine tabi tutularak güncel değerlerine getirilir.
- Sabit kıymet alımlarında reel olmayan finansman giderleri var ise bu tutarlar ayrıştırılarak enflasyon fark hesaplamaları yapılacaktır.
